Havaların ısınıp, çiçeklerin açtığı şu günlerde elinize veya omuzunuza konan kırmızı renkte siyah benekli sevimli böcekler hiç dikkatinizi çekti mi? Yoksa siz de her defasında onları “Uç uç böceği, annen sana terlik papuç alacak” diyerek uçurmaya mı çalışıyorsunuz? İsterseniz bize uğur getirdiğine inandığımız bu minik böceği biraz daha yakından tanıyalım.

Neden şans böceği denir?

Bu ufak, üzeri siyah beneklerle kaplı kırmızı renkteki böcek genellikle şans böceği olarak bilinir. Çünkü çok eski zamanlarda çiftçiler tarlalarına dadanan ve tüm ekinleri mahveden yaprak bitleriyle bir türlü baş edemezlermiş. İşte o dönemlerde bir gün uğur böcekleri çiftçilerin imdadına yetişmiş ve tarlalara musallat olan yaprak bitlerini yemiş. O günden sonra çiftçiler kendilerini kurtaran uğur böceklerinin şans getirdiğine inanmış ve onları şans getiren böcek olarak anmaya başlamış.

Bir başka inanış da yedi sayısının uğurlu oluşuyla ilgilidir. Bu böceğin üzerinde genellikle yedi siyah benek bulunduğundan insanlar onların uğur getirdiğine inanır. Bu yüzden de bir uğur böceği gördüklerinde hemen dilek tutar ve “uç uç böceği, dileğimi yerine getir” tekerlemesini söylerler.

En sevdikleri yemek...

Uğur böceklerinin en sevdiği yemek yaprak bitleridir. Bir uğur böceği gün içinde 50 ile 100 arası bit yiyebilir. Bu nedenle uğur böcekleri yeşilliklerin bol olduğu bahçe, orman veya çimenlerle kaplı parklarda dolaşmayı sever. Bu sayede çiçeklerin saplarında ve yapraklarında bulunan bitlerle kendilerine günboyu büyük bir ziyafet çekebilirler.

Vücut yapıları...

Uğur böcekleri yaklaşık olarak 5 ile 8 milimetre uzunluğundadır. Bazıları 1 santimetreye kadar da uzayabilir. Ne kadar ufaklar öyle değil mi? Yarımküre şeklinde bir vücutları vardır ve ön kanatlarında siyah minik benekler bulunur. Bu beneklerin sayısı hepsinde farklıdır. Bazısında 2, kimisinde 7 ya da 50'den fazla benek olabilir. Kanatlarının rengi de türüne göre kırmızı, turuncu veya sarı olabilir. Başı hemen ön kanatlarına bitişik, siyah ve ufaktır. Kısa duyargaları ve 6 tane de kısa bacağı vardır.

Düşmanları kimdir?

Onların çok ufak olduklarına bakmayın. Boylarından büyük düşmanları vardır. Özellikle kuşlar, karıncalar, örümcekler ve kertenkeleler en büyük düşmanlarıdır. Kendilerini düşmanlarından korumak için çeşitli taktikler uygularlar. Üstelik ufak bir vücuda sahip olsalar bile beyinleri çok hızlı çalışır. Nasıl mı? Mesela tehlikeli karıncalar tarafından etrafları çevrilmişse ve bir türlü uçarak kurtulamıyorlarsa, hemen ters dönüp bacaklarını hafifçe içeri çekerler. Ardından bacaklarından sarımsı bir sıvı salgılamaya başlarlar. Bu sıvı o kadar kötü kokar ki en kötü düşmanları bile bu kokuya dayanamayıp hemen kaçar.

Ancak düşman bu kokuya rağmen yaklaşmaya devam ederse uğur böceği ölü taklidi yapmaya başlar. Bacaklarını hemen içeri çekip hareketsizce durur ve tehlikenin geçmesini bekler. Bazı uğur böceklerinin salgıladıkları sıvı kırmızı ve zehirlidir. Özellikle kırmızı renk düşmana “Dikkat! Yaklaşma! Ben zehirliyim!“ mesajı verir.

Uğur böceği ailesi...

Dişi uğur böceği ilkbaharda 400 kadar yumurta yapar. Yumurtladıkları yerlerin özellikle çiçek yapraklarıyla dolu yeşil bir yer olmasına dikkat ederler. Çünkü yavru uğur böcekleri dünyaya geldiklerinde çok aç olurlar. Hemen yumurtadan çıktıkları yerde bulunan yaprak bitleriyle beslenmeye başlarlar. Bu nedenle yumurtlama yeri çok önemlidir.

Yumurtadan çıkan yavrular önce birer larvadır. Üstelik yemeğe de son derece düşkündürler. Büyümek ve güçlenmek için beslenmeleri gerekir. Yumurtadan çıktıktan sonra sık sık deri değiştirirler. Yaklaşık 3 hafta kadar sonra hareketsiz ve donmuş halde kalırlar. Bundan sonraki dönem bekleme ve gelişim evresidir. Dışta katı kalın bir deri bulunur. İçte ise uğur böceği bir değişim ve gelişim geçirerek büyümeye devam eder. Tıpkı kurtcuktan meydana gelen bir kelebek gibidir. 1 haftalık bir bekleme süresinden sonra uğur böceği derinin içinden çıkar. Ancak rengi henüz sarıdır. Gelişmiş, kırmızı ve siyah benekli bir uğur böceğinin oluşması için aradan 30 veya 60 gün geçmesi gerekir.

Bu arada uğur böcekleri de tıpkı diğer tüm böcekler gibi birlikte yemek yiyip, uyumaz. Gelişim sonrasında hepsi büyüyüp kocaman oldukları için başka yerlere dağılıp karınlarını doyuracak bitler aramaya koyulurlar.

Kışı nasıl geçirirler?

Uğur böcekleri çok uzun yıllar yaşayabilir. Bu nedenle de kış geldiğinde yazınki kadar rahat uçamadıkları için soğuk kış günlerini geçirebilecekleri yerler ararlar. Bunun için en en uygun yer ağaç oyukları veya içi boş kovuklardır. Kimi zamanda gruplar halinde pencere boşluklarına doluşup kara kışın geçmesini beklerler.

Uğur böcekleri hakkında en çok merak edilen konu siyah beneklerinin yaşlarını gösterip göstermediğidir. Dünyada 3000'den fazla uğur böceği türü vardır. Her birinin rengi ve benekleri değişiktir. Hatta kimisinde benek bile yoktur. Bu nedenle uğur böceğinin üzerindeki beneklerin yaşını gösterdiğini söyleyemeyiz. Benekler sadece hangi türe ait olduklarını belirtir.

Ama siz yine de elinize veya omuzunuza bir uç uç böceği konunca beneklerini sayma keyfini yaşamaya ve dilek tutmaya devam edin. Kimbilir belki de dilekleriniz hemen gerçekleşebilir...